Conceptkaart

Definitie

...

Alias: ...

Conceptkaarten

lEen conceptkaart geeft op een visuele manier concepten en de onderlinge verbanden tussen deze concepten weer. Conceptkaarten zijn behulpzaam indien men zich tijdens de voorbereiding, de les zelf of bij de evaluatie richt op het leren verwerven van concepten en op de onderlinge verbanden tussen deze concepten.
Bouwstenen

Conceptkaarten bestaan uit een visuele voorstelling van concepten en de onderlinge verbanden tussen deze concepten. Er bestaat een grote verscheidenheid aan conceptkaarten,
ze kunnen van elkaar verschillen:

• Qua aantal concepten en verbanden dat weergegeven wordt (van een beknopte en overzichtelijke weergave tot een zo conceptueel volledige weergave).
• Qua aard van verbanden die gepresenteerd worden (kwalitatieve of beschrijvende verbanden versus kwantitatieve of wiskundige weergave van de verbanden).

Bron: https://www.bvdatabank.be/node/173

Stage

Definitie

...

Alias: ...

Stage: praktische organisatie

Een stage is een vorm van werkplekleren ingebed in het curriculum van de opleiding waarbij de student beroepsgerichte kennis, vaardigheden en attitudes geïntegreerd toepast binnen een reële arbeidssituatie. Hierbij ontwikkelt de student ook nieuwe (deel-) competenties die van belang zijn in het latere beroepsleven. Reflectie op het handelen tijdens de stage speelt hierbij een belangrijke rol. Een voorwaarde voor een succesvolle stage is dat deze ingebed zit in het curriculum van een opleiding. Ook is een duidelijke communicatie tussen de stageplaats, de student-stagiair en onderwijsinstelling over de te realiseren doelstellingen en taken, en de wijze van begeleiding en evaluatie van de student, belangrijk.

Tijdens een stage krijgen de studenten de gelegenheid om reeds verworven competenties te integreren in een authentieke beroepssituatie waarin zij later tewerkgesteld kunnen worden.
Hiernaast worden bij een stage ook nieuwe (deel-) competenties ontwikkeld, waarbij reflectie op de competenties een belangrijke rol speelt. Vaak wordt er van de studenten verwacht te rapporteren over de activiteiten uitgevoerd tijdens de stage.
Een stage is dus een ingebed deel in het curriculum van een opleiding en vormt een brugfunctie tussen de onderwijscontext en het werkveld/praktijk waarin studenten later moeten kunnen functioneren.

Stages worden in verschillende vormen (bijv. kijkstages, doestages, inleefstages,...) in vele opleidingsprogramma's in het hoger onderwijs opgenomen. Vooral in bacheloropleidingen vormt stage een belangrijk deel van de opleiding, maar ook binnen masteropleidingen worden stages georganiseerd. Het inrichten van stages is meestal niet verplicht. De instellingen voor hoger onderwijs bepalen meestal zelf of in de opleiding een stage zit, wat het doel van die stage is en hoelang de stage duurt. Voor een aantal opleidingen is het lopen van een stage een vereiste om het diploma of de beroepstitel te verwerven (bijv. beroepstitel van podoloog, van diëtist).

Bron: https://www.bvdatabank.be/node/207

Onderwijskundig ontwerpen

Definitie

...

Alias: ...

Wat is onderwijskundig ontwerpen?

[Hoobroeckx & Haak geven een] beschrijving van onderwijskundig ontwerpen als het oplossen van een opleidingsprobleem.

Concreet betekent onderwijskundig ontwerpen volgens deze opvatting: het bedenken van een verantwoord en gedetailleerd plan voor een te ontwilckelen opleiding, cursus, coachingstaject, leerboek, of studiehandleiding.

Onderwijskundig of educatief ontwerpen is ook te omschrijven als een systematisch en creatief proces van uitdenken, ordenen en opstellen van een plan van aanpak om een gewenste vernieuwing of verandering te kunnen realiseren op het gebied van leren en opleiden.

[O]nderwijskundig ontwerpen beperkt zich niet uitsluitend tot producten als een opleiding of een cursus, maar is ook gericht op de veranderingen of vernieuwingen die met deze producten gepaard moeten gaan.

Bron: De verleiding weerstaan - Over de noodzaak van het doordacht ontwerpen van opleidingen, M. Banens, A.B.H. Wilkens, E.L.C. de With & A. Reints

Opdracht

Definitie

...

Alias: ...

Wat is nu eigenlijk een opdracht?

Het antwoord op deze vraag lijkt eenvoudig. maar toch doen er tal van definities de ronde, zoals:

'Een opdracht is een didactische werkvorm die de student - bij wijze van verwerking - aanzet tot toepassingsgerichte activiteiten (Boekaerts & Simons,1995).'

'Studietaken zijn systematische instructies aan de lerende om welomschreven activiteiten te ondernemen ten aanzien van informatie in het leermateriaal en kennis in het geheugen, om op basis daarvan een omschreven respons te leveren (Willems,1987).'

Grootste gemene deler in deze definities is dat er in ieder geval iets gedaan moet worden, en dat 'iets' is meer dan alleen 'bestudeer deze stof. Naar de opvatting van De Bie en Gerritse (1999) zou ook een dergelijke instructie een opdracht genoemd kunnen worden. Het gaat De Bie en Gerritse vooral om het betrekkingsaspect in opdrachten:

'Ik (de docent) wil dat jij (de student, leerling, cursist) ... doet'.
De docent verplicht zich tot het geven van opdrachten, de student tot het uitvoeren ervan. In deze opvatting valt onderwijs samen met het geven van opdrachten: er is geen principieel verschil tussen.

Belangrijke eis bij De Bie en Gerritse is overigens wel dat opdrachten schriftelijk gegeven worden, zodat er vastligt wat er gedaan moet worden.
Daarnaast noemen De Bie en Gerritse nog een aantal andere eisen waaraan opdrachten zouden moeten voldoen.

Ze moeten bijvoorbeeld doelgericht zijn en gelegitimeerd, liefst tot concrete resultaten leiden en bij voorkeur zijn ingebed in een logisch geheel.
Ze moeten uitdagend zijn en lonend. aansluiten op voorkennis, voldoende feedbackmogelijkheden bieden en voorzien zijn van duidelijke beoordelingscriteria.

Zo bezien lijken er toch wel degelijk principiële verschillen te bestaan tussen een opdracht als 'bestudeer deze tekst' (ook al staat die op papier) en 'maak een brochure over'.

Het is dus nog niet zo eenvoudig, zo'n definitie. In dit boek is het uitgangspunt dat het in ieder geval gaat om het aansturen van leeractiviteiten, in welke vorm dan ook.

De nadruk ligt hierbij meestal op wat complexere activiteiten dan alleen het bestuderen van leerstof.

[Het] gaat erom een zo compleet mogelijk beeld te geven van wat er allemaal bij een opdracht komt kijken. Wat voor soorten opdrachten zijn er allemaal?

Hoe moet een opdracht er precies uitzien? Welke rol speelt de docent?
Opdrachten kunnen leuk zijn, maar hoe zorg je er nu voor dat ze ook daadwerkelijk worden uitgevoerd?
Opdrachten waarbij moet worden samengewerkt worden apart besproken.
Samenwerken is een onderwerp dat sterk in de belangstelling staat, maar ook zo zijn eigen problemen met zich mee brengt. Hoe zorg je ervoor dat iedereen zijn deel van het werk ook echt doet? Hoe voorkom je 'meeliften'? De oplossingen die in dit hoofdstuk voor dit soort problemen worden genoemd, hebben nogal eens te maken met de manier waarop opdrachten beoordeeld worden.

(...)

Indeling naar fasen en functies

Het is wij gangbaar om opdrachten te onderscheiden naar de fase van het leerproces: voor, tijdens of na de bestudering of behandeling van leerstof.

Het gaat dan om opdrachten ter voorbereiding, opdrachten om leerstof te verwerven/verwerken en opdrachten om te controleren of het gestelde doel bereikt is.

Binnen deze fasen is het mogelijk een onderscheid te maken naar de (leer)functies die opdrachten kunnen vervullen (Vermunt, 1992).

Leerfuncties zijn activiteiten die moeten worden uitgevoerd om te zorgen dat er wordt geleerd. Dat kunnen activiteiten zijn die direct te maken hebben met het leren zelf (cognitieve functies), zoals kennis selecteren, toepassingen bedenken enzovoort, maar ook activiteiten daaromheen.

Zo zijn regulatieve functies nodig om het leerproces te 'managen'. Daar vallen activiteiten onder die te maken hebben met de voorbereiding op het leerproces (zoals oriëntatie), de afsluiting ervan (evalueren en zonodig bijstellen) en met het in goede banen laten verlopen van het leerproces zelf.
Affectieve functies ten slotte hebben te maken met de motivatie die nodig is om aan het leerproces te beginnen of op gang te houden.

Bron: Alles over Opdrachten, I. Verheul

Learning & Development

Definitie

...

Alias: ...

What is Learning and Development?

L&D gives people the skills, knowledge and experiences to hit their personal, team and organizational goals. Whether learning something from scratch or up-skilling, L&D teams must identify knowledge gaps then design and deliver the right learning solutions. And, crucially, measure the impact to see if they’re working.

Bron: What is Learning and Development? - Lifting the lid on learning and development, Alastair Roy

Interactieve multimedia

Definitie

...

Alias: ...

Wat is Interactive Multimedia?

De term interactieve multimedia is een omschrijving van computergestuurde producten of diensten die reageren op acties van de gebruiker. Deze elektronische media zorgt voor een specifieke informatieoverdracht door middel van content in vorm van tekst, bewegende afbeeldingen, animatie, video’s, gesproken informatie en videogames.

Het is een communicatiemethode waarbij de uitvoer afhankelijk is van de invoer van de gebruikers. In dit opzicht is interactive multimedia vergelijkbaar met een vraag- en antwoord programma. De invoer van de gebruiker is bepalend voor de vormgeving van de interactie van de interactieve multimedia.

Interactieve multimedia is een verzamelwoord voor media waarbij het gebruik ligt op de menselijke interactie met computergestuurde devices. De wederzijdse interactiviteit is een belangrijk kenmerk van interactieve multimedia.

Bron: https://www.thehuddle.nl/kennisbank/e-learning-tips/interactive-multimedia/

Wat is interactieve multimedia?

Interactieve multimedia is een dynamische technologie die bepaalde input van de gebruiker vereist om een ??set informatie te leveren door middel van woorden, afbeeldingen, afbeeldingen of video's. Afhankelijk van of een computergebruiker bepaalde tekst typt of op een bepaalde knop klikt, zijn veel interactieve multimediatoepassingen geprogrammeerd om een ??specifiek resultaat weer te geven en onmiddellijke feedback te geven. Het onderliggende doel van deze technologie is het overbrengen van informatie in meer interessante formaten die de aandacht van de gebruiker kunnen trekken en rijke leerervaringen kunnen creëren.

Bron: https://www.netinbag.com/nl/technology/what-is-interactive-multimedia.html

Curriculaire spinnenweb

Definitie

...

Alias: ...

Het beschrijven van het curriculum is meer dan alleen het weergeven van de afspraken die er in de school heersen over de inhoud van de lessen. Het is de bedoeling dat er bij de lezer een helder samenhangend beeld ontstaat van hoe het [onderwijs] op de werkvloer in al zijn facetten wordt vormgegeven. Daarbij kan gebruikgemaakt worden van het curriculaire spinnenweb (Van den Akker, 2003). Hierin wordt duidelijk hoe een curriculum vanuit een leerstoflijn kan worden beschreven: de visie op taalonderwijs is de kern van het leerstofaanbod. Van daaruit wordt bepaald welke specifieke doelen worden nagestreefd, welke leerinhouden daarbij worden ingezet en welke activiteiten er plaatsvinden. Ook wordt beschreven welke bronnen hier-voor worden gebruikt en welke leermiddelen, zoals methodes, daarbij worden ingezet. Daarnaast zal er aandacht moeten zijn voor de rol van de docent, de omgeving waar het leren plaatsvindt, hoe de leerlingen worden gegroepeerd en hoeveel tijd er aan een onderdeel wordt besteed. Ten slotte zal beschreven moeten worden op welke wijze er aandacht is voor evaluatie, toetsing en beoordeling. Deze aspecten zijn ook weer onderling met elkaar verbonden. Zo wordt toetsing niet alleen bepaald door de visie van de school op taalonderwijs, maar ook door de doelen die worden nagestreefd en kan de inzet van middelen en keuze van activiteiten samenhangen met de omgeving waarin de lessen plaatsvinden.

Bron: Taalbeleid op school - handboek praktijk, Paula Eversdijk

De kern van een leerplan wordt doorgaans door de doelen en inhouden van het leren bepaald. Veranderingen in die kern vragen meestal ook om wijzigingen in andere leerplanonderdelen. Een verhelderende manier om dat te visualiseren is het zogenaamde curriculaire spinnenweb (Van den Akker, 2003).

De kern en de negen draden van het spinnenweb verwijzen naar tien onderdelen van het curriculum die elk een vraag over het (plannen van) leren door leerlingen betreffen. De visie vormt de centrale, verbindende schakel; de overige onderdelen (leerplanaspecten) zijn verbonden met die visie. Idealiter zijn ze ook met elkaar verbonden, zodat er sprake is van consistentie en samenhang. De metafoor van het spinnenweb onderstreept het kwetsbare karakter van een curriculum. Spinnenwebben zijn weliswaar enigszins flexibel maar dreigen toch te scheuren als er te hard en eenzijdig aan bepaalde draden getrokken wordt zonder dat de andere draden meebewegen.

Elk leerplanaspect van het curriculaire spinnenweb werpt een kernvraag op met betrekking tot het onderwijzen en leren van leerlingen:

(1) Basisvisie (Waartoe leren zij?)
[A]ntwoord op de vraag waartoe de leerlingen van een specifieke school leren. Een visie op schoolniveau geeft richting aan de manier waarop de school invulling geeft aan de persoonsvorming, de kennisontwikkeling en de maatschappelijke toerusting van leerlingen. (...) Vanuit de schoolvisie kunnen veel componenten van het leerplan op school- en klasniveau afgeleid worden, zoals op welke doelen en inhouden de school de nadruk legt of de vraag welke pedagogisch-didactische aanpak en welk toetsbeleid daarbij horen.

(2) Leerdoelen (?Waarheen leren zij?, Waar leren zij voor?)
?[Beschrijving van] wat leerlingen gedurende een schoolperiode aangeboden krijgen en wat ze voor een vaardigheid, vak- of leergebied moeten kennen en kunnen. ...

(3) Leerinhoud (?Wat leren zij?)
[A]lle kennis, vaardigheden en houdingen die op schoolniveau worden vastgesteld. Denk bijvoorbeeld aan een schoolbreed vastgestelde invulling (thema's, concepten, onderwerpen) voor vakken en leergebieden. Leerinhouden kunnen worden afgeleid van nationaal vastgestelde leerdoelen en aangevuld worden met de doelen die de school belangrijk vindt.

(4) Leeractiviteiten ?(Hoe leren zij?)
[Weergave] op hoofdlijnen van op welke wijze leerlingen leren op een school.

(5) Docentrollen (??Wat is de rol van de docent bij het leren?
[O]overzicht van alle rollen, taken en bijbehorende uren die binnen een school vervuld worden om het leerproces van leerlingen in goede banen te leiden. Denk daarbij aan de rollen van (vak)docenten, icc-ers, ambulant begeleiders, onderwijsondersteuners (klasse-assistenten, tio's), onderwijsontwikkelaars, gastdocenten.

(6) Bronnen en materialen ?(?Waarmee leren zij?)
[O]verzicht van de (digitale) middelen waarmee leerlingen leren. Voor specifieke vakken, leergebieden en thema's zal in veel gevallen schoolbreed (of op het niveau van bijvoorbeeld vaksecties of teams) besloten worden welke lesmaterialen de leerlingen tot hun beschikking hebben. Het kan daarbij gaan om lesmethodes, al dan niet zelf ontwikkelde materialen, verbruiksmaterialen en digitale bronnen.

(7) Groeperingsvormen ?(Met wie leren zij?)
[Z]icht op de vraag met wie leerlingen op school leren. Het gaat het om beslissingen over de grootte en de samenstelling van klassen en groepen.

(8) Leeromgeving ?(Waar leren zij?)
[U]itspraken over de plek waar leerlingen leren. Hiertoe behoren klaslokalen binnen de school, werkhoeken buiten het klaslokaal en locaties buiten de school waar leerlingen bijvoorbeeld stage lopen of projectwerk doen. (...) Op schoolniveau worden afspraken gemaakt over de inrichting en het gebruik van zowel de fysieke als digitale leeromgeving.

(9) Tijd ?(?Wanneer leren zij?)
[L]esurentabel/het lesrooster. (...) Het is ... aan de school om hier een verantwoorde keuze te maken. Wel moeten er op schoolniveau afspraken worden gemaakt wanneer bepaalde onderdelen op het lesrooster komen te staan. Ook zullen er afspraken gemaakt moeten worden om ervoor te zorgen dat toetsen over het jaar verdeeld worden (en piekbelasting wordt voorkomen).

(10) Toetsing ?(Hoe wordt hun leren getoetst?)
[A]fspraken die op schoolniveau worden gemaakt voor het toetsen, beoordelen en waarderen van wat leerlingen leren.

Bron: https://www.slo.nl/thema/vakspecifieke-thema/kunst-cultuur/leerplankader-kunstzinnige-orientatie/handreiking-schoolleiders/curriculaire-spinnenweb/

Prof. dr. Jan van den Akker, de ontwikkelaar van het spinnenweb, heeft bewust de metafoor van een spinnenweb gekozen om aan te geven dat als je aan één draadje trekt, alle andere draadjes meetrillen. Een verandering aan één van de onderdelen, bijvoorbeeld bronnen en materialen bij een overstap op digitaal verwerken, heeft in principe altijd effect op de andere onderdelen, zoals leeractiviteiten en docentrollen. Bovendien wordt zo tevens het kwetsbare karakter gesymboliseerd: het kan makkelijk scheuren als er hard getrokken wordt.

Centraal in het spinnenweb staat de visie: waartoe leren de leerlingen? Als school geef je hierin aan wat je belangrijk vindt in de persoonlijke, maatschappelijke en kennisontwikkeling van leerlingen. Hieruit kun je de vormgeving van de onderdelen van het curriculum afleiden.

In de negen poten daaromheen staan de elementen waaruit een curriculum is opgebouwd:

(1) Leerdoelen: waarheen leren de leerlingen?
De vertaling van de landelijke eisen (kerndoelen) naar vakspecifieke of vakoverstijgende leerdoelen, zoals de leerlijnen van een methode.

(2) Leerinhouden: wat leren de leerlingen?
Inhoudelijke vertaling van leerdoelen naar wat de leerling moet leren om de doelen te bereiken. Dit kan bijvoorbeeld een bepaalde strategie zijn.

(3) Leeractiviteiten: hoe leren de leerlingen?
De pedagogisch-didactische aanpak van de school en werkvormen in de klas. Denk bijvoorbeeld aan een bepaalde methodiek.

(4) Docentrollen: hoe is de rol van de leraar bij het leren van de leerlingen?
Welke taken, verantwoordelijkheden en functies zijn voor de leerkracht weggelegd. Bijvoorbeeld waker over leerstof, coach of informatiebron.

(5) Bronnen en materialen: waarmee leren de leerlingen?
Welke bronnen en materialen de leerlingen (kunnen) gebruiken in hun leerproces. Bijvoorbeeld fysieke, papieren of digitale materialen.

(6) Groeperingsvormen: met wie leren de leerlingen?
De omvang en samenstelling van groepjes en klassen. Bijvoorbeeld of leerlingen met verschillende talenten juist wel of niet bij elkaar in groepjes zitten.

(7) Leeromgeving: waar leren de leerlingen?
De fysieke/virtuele locaties waar het leren plaatsvindt en de inrichting hiervan. Bijvoorbeeld het klaslokaal, leerpleinen, en de opstelling van tafels.

(8) Tijd: wanneer leren de leerlingen?
De verdeling van leerinhouden en -activiteiten over een jaar, periode, week en dag. Dit zijn bijvoorbeeld blokplanningen en verroostering van lessen.

(9) Toetsing: hoe wordt het leren getoetst?
Afspraken over wat, hoe en wanneer er wordt getoetst en hoe dit wordt beoordeeld en gewaardeerd. Dit kunnen normeringen, maar ook observatieschema’s zijn.

De term ‘toetsing’ kan breed worden opgevat, hieronder kan ook meten van voortgang en monitoring van leerprocessen worden verstaan.

Bron: https://www.gynzy.com/nl/beschouwing/overwegingen-voor-je-visie-en-implementatie/

Leerlijn

Definitie

Beredeneerde opbouw, van leerinhouden en tussendoelen, leidend naar een einddoel.

Alias: ...

Leerlijn

Een leerlijn is in het onderwijs in Nederland een uitwerking van de algemene kerndoelen, zoals die door de overheid zijn vastgesteld, naar concrete doelen die omschrijven wat leerlingen moeten kennen en kunnen.Deze zijn onderverdeeld in doelen per leerjaar, die op hun beurt zijn onderverdeeld in tussenstappen.

Een leerlijn geeft aan wat behandeld wordt per groep of klas en ook wat behandeld moet zijn alvorens een volgende stap kan worden gezet. De invulling van de leerlijnen kan sterk verschillen per school. In Nederland heeft de overheid de kerndoelen uitgewerkt in meer concrete tussendoelen in de zogenaamde referentieniveaus taal en rekenen. Deze beschrijven wat leerlingen moeten beheersen aan het eind van de basisschool, eind vmbo kader/vmbo-kader, eind havo en eind vwo.

Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Leerlijn

Leerlijn

Een leerlijn geeft per leergebied aan op welke manier de leerlingen van het startniveau tot de kerndoelen komen. Belangrijke momenten in de leerlijn heten tussendoelen. De leerlijnen zijn een leidraad voor leerkrachten, want daardoor kunnen zij de ontwikkeling van hun leerlingen beter volgen. Ook weten zij op welk niveau de kinderen ongeveer moeten zitten om te voldoen aan de tussendoelen en kerndoelen. De leerlijnen zijn ontstaan toen uit de praktijk bleek dat het voor scholen moeilijk was om de kerndoelen naar de praktijk te vertalen. De leerlijnen geven een praktische invulling aan de algemeen geformuleerde kerndoelen.

Bron: https://wij-leren.nl/leerlijn.php

Wat is een leerlijn?

Een leerlijn is een beredeneerde opbouw, van inhouden en tussendoelen, leidend naar een einddoel. Twee vragen staan centraal: – WAT wil ik dat de leerlingen leren? – HOE wil ik dat de leerlingen leren?

Bron: https://leerling2020.nl/zelf-een-leerlijn-maken/

Wat is een doorlopende leerlijn?

Een leerlijn beschrijft per leerjaar wat leerlingen moeten kennen en kunnen. De opbouw van een leerlijn wordt onderbouwd vanuit vakdidactische inzichten.

Een leerlijn vertaalt de kerndoelen die de overheid voor het onderwijs heeft vastgesteld in concrete tussendoelen en einddoelen.

Een doorlopende leerlijn zorgt ervoor dat de lesstof op elkaar aansluit bij de overgang naar een volgende klas of bij de overstap van primair naar voortgezet onderwijs.  
Je kunt een doorlopende leerlijn op twee manieren uitwerken:

• Theoretisch: de leerlijn bevat elementen van algemene ontwikkeling, van generieke competenties en streefcompetenties.
• Praktisch: de leerlijn bevat uitgewerkte, praktische voorbeelden van inhoud en activiteiten, ondersteund door de theoretische leerlijn.

Bron: https://www.lkca.nl/artikel/van-leerplan-naar-leerlijn/

Leerplan

Definitie

Omschrijving van de kerndoelen en eindtermen die de leerlingen voor een vak of leergebied moeten behalen.

Alias:

• Curriculum
• Onderwijsplan

Curriculum

Curriculum is een uit het Latijn afkomstige term voor het leerplan van een school of opleiding. Het curriculum bevat ten minste een opsomming van de leerstof en de doelen die behaald dienen te worden.

Een curriculum is de snelle weergave van de inhoud van een opleiding, dat wil zeggen de vakken en de inhoud van die vakken, ten behoeve van geïnteresseerden die kennis willen nemen van of wellicht deel willen nemen aan de betreffende opleiding.

Er zijn verschillende niveaus waarop een curriculum vorm kan krijgen, op landelijk niveau zijn er voor het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs kerndoelen. Voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs spreekt men over eindtermen en examenprogramma´s. Commerciële opleiders gebruiken het curriculum om de eigen opleidingen in de markt te zetten en aan te prijzen.

Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Curriculum

Een curriculum is een plan voor het leren. De begrippen 'curriculum' en 'leerplan' betekenen hetzelfde en zijn dus uitwisselbaar. Het ontwikkelen van een curriculum verloopt op een cyclische manier met als kernactiviteiten: analyse, ontwerp en evaluatie.

Bron: https://www.slo.nl/thema/meer/curriculumontwikkeling/

Curriculum

Een curriculum is een leer- en onderwijsplan. Het beschrijft de inhoud en doelen van een opleiding of schoolloopbaan en vormt zo een fundering voor de te onderwijzen vakken of competenties.

Bron: https://www.ensie.nl/redactie-ensie/curriculum

Wat is een leerplan?

Curriculum en leerplan: uitwisselbare termen
Soms is het verrassend lastig om ogenschijnlijk eenvoudige termen beknopt en eenduidig te definiëren. Zo luidt een bekende verzuchting dat de (internationale) onderwijskundige literatuur even veel definities van het begrip ‘curriculum’ verschaft als het aantal auteurs dat er over schrijft. Bovendien doen die auteurs dat vaak met veel omhaal van woorden of met een overmatig smal blikveld op een bepaalde context. In dergelijke verwarrende situaties is het altijd verstandig op zoek te gaan naar de etymologische wortels van het begrip. Het woord curriculum blijkt af te stammen van het Latijnse werkwoord currere, dat wil zeggen (hard) lopen. Het daaraan gerelateerde Latijnse woord curriculum behelst zowel ‘(om)loop’ als ‘renwagen’, en verwijst kortom zowel naar een traject als naar een vehikel.

Passen we deze termen toe op onderwijs, dan ligt het voor de hand te spreken over de loop of het traject voor de activiteit ‘leren’. In de Angelsaksische literatuur is de zeer bondige definitie van de Amerikaanse Hilda Taba (1962) van curriculum als ´plan for learning’ daarom zeer adequaat. Het treft dat het vrijwel eensluidend is aan de klassieke Nederlandse term ‘leerplan’ (en overigens ook aan vergelijkbare termen in andere talen als bijvoorbeeld het Duitse Lehrplan en het Zweedse läroplan).

Gezien bovenstaande reconstructie, stellen we dan ook voor de generieke termen curriculum en leerplan als uitwisselbaar te beschouwen. Het belangrijkste voordeel is dat die bondige formulering het perspectief niet te snel en onnodig versmalt, maar ruimte laat voor specificatie naar velerlei niveaus en verschijningsvormen van leerplannen of curricula. Om helder te kunnen communiceren over leerplanzaken binnen bepaalde contexten, zijn dergelijke specificaties zeer behulpzaam.

Bron: Leerplan in ontwikkeling, SLO (pdf)

Wat is een leerplan?

Een leerplan bestaat uit verschillende elementen. De kern van het leerplan is de visie. De overige leerplanelementen zijn hiermee verbonden. Idealiter zijn ze ook met elkaar verbonden, zodat er sprake is van consistentie en samenhang. De elementen zijn weergegeven in het zogeheten curriculair spinnenweb

Bron: https://www.lkca.nl/artikel/van-leerplan-naar-leerlijn/

Ontwikkelen van een curriculum

‘Een goed curriculum is meer dan de optelsom van de afzonderlijke studieonderdelen’

Op zoek naar een eenduidige definitie van de term curriculum, blijkt dit geen makkelijke opgave te zijn. Een curriculum kan namelijk vanuit diverse perspectieven en niveaus worden gedefinieerd, waaronder: de opleiding of de lerende, het ideale of het bereikte curriculum, of een curriculum op macro-, meso- of microniveau. Hoewel al 50 jaar oud, is de definitie die Taba (1962) hanteert, nog steeds toepasselijk: een curriculum is een ….”plan for learning”. Meer concreet: “All curricula, no matter what their particular design, are composed of certain elements. A curriculum usually contains a statement of aims and of specific objectives; it indicates some selection and organization of content; it either implies or manifests certain patterns of learning and teaching, whether because the objectives demand them or because the content organization requires them. Finally, it includes a program of evaluation of the outcomes.” (p. 10). Passende synoniemen in het Nederlands zijn leerplan of leerweg.

Bron: https://cat-database.sites.uu.nl/knowledge_item/ontwikkelen-van-een-curriculum/

Samenhang in een curriculum

De kern van een curriculum wordt gevormd door een visie op onderwijs. De doelen, inhouden van het leren, en de toetsing spelen daarbij een belangrijke rol, evenals de leeractiviteiten en de rol van de docent. Al deze onderdelen hangen met elkaar samen: cursussen bouwen op elkaar voort, docenten werken vanuit de eindtermen van de opleiding en stemmen met elkaar af, de werkvormen roepen de gewenste leerprocessen op, de studenten worden getoetst op zaken die er toe doen, krijgen tijdige terugkoppeling over hun vorderingen en de middelen worden evenwichtig ingezet. Deze samenhang kan gevisualiseerd worden aan de hand van het curriculaire spinnenweb van Van den Akker (2003).

Hoewel de terminologie vooral lijkt aan te sluiten bij het voortgezet onderwijs, geeft deze afbeelding duidelijk de complexiteit van een curriculum weer. Alle onderdelen zijn verbonden met de visie en idealiter ook met elkaar. Een verandering in één onderdeel kan daarbij ook van invloed zijn op de andere onderdelen.

Bron: https://cat-database.sites.uu.nl/knowledge_item/ontwikkelen-van-een-curriculum/

Likert-schaal

Definitie

• Gevoeligheidsschaal
• Intensiteitsschaal

Alias: ...

Omdat de meeste van deze psychologische eigenschappen op een continuüm liggen dat zich in het denken van de respondent uitstrekt van het ene naar het andere uiterste, is het standaardpraktijk om vragen met antwoordschalen te ontwerpen van het type 'veronderstelde intervalschaal'. Soms wordt één eenheid afstand tussen elke positie op de schaal aangegeven met cijfers. Meestal, maar niet altijd, varieert de reikwijdte van een schaal van extreem negatief via neutraal naar extreem positief. Het neutrale punt wordt niet als nul of de oorsprong beschouwd; het is slechts een punt op een continuüm. Zoals eerder aangegeven, is het geen goede praktijk om bij elke nieuwe vragenlijst een nieuwe schaal te verzinnen. Marktonderzoekers vallen juist vaak terug op standaardschalen uit de branche. Tot deze werkpaardschalen horen onder andere de aangepaste Likert-schaal, de levensstijlinventarisatie (...). Uiteraard is er niet altijd al eerder een schaal ontwikkeld; als die wel bestaat, is hij soms in een andere context ontwikkeld dan de onderzoeker voor ogen had.

De aangepaste Likert-schaal
Een antwoordschaal die marktonderzoekers veel gebruiken is de aangepaste Likert-schaal, waarbij respondenten moeten aangeven in hoeverre ze het eens of oneens zijn met een aantal uitspraken op een symmetrische eens-oneensschaal. De waarde van de aangepaste Likert-schaal moet duidelijk zijn, omdat respondenten moeten aangeven hoe sterk ze het eens of oneens zijn met de uitspraak. De schaal meet dus de intensiteit van hun gevoelens.

[De aangepaste] Likert-schaal, die is ontleend aan een formele schaalontwikkelingsmethode die Rensis Likert heeft ontwikkeld, is veel gewijzigd en aangepast door marktonderzoekers, zo veel zelfs, dat de definitie van de schaal per onderzoeker verschuilt. Sommige onderzoekers gaan ervan uit dat alle intensiteitsschalen die beschrijvende aanduidingen gebruiken als 'zeer', 'tamelijk', 'enigszins' en dergelijke varianten van de Likert-schaal zijn. Andere onderzoekers gebruiken de term alleen voor vragen met antwoordmogelijkheden als 'eens/oneens'. We neigen naar het tweede standpunt en geven er de voorkeur aan schalen die iets anders dan de ' eens/oneens'-dimensie meten 'gevoeligheidsschalen' of 'intensiteitsschalen' te noemen. Maar deze regel heeft slechts onze voorkeur. Bedenk dat verschillende onderzoekers er anders over denken.

De levensstijlinventarisatie
Er bestaat een speciale toepassing van de aangepaste Likert-schaal die de levensstijlinventarisatie (of psychografische inventarisatie) heet, die gaat over de waarden en persoonlijkheidskenmerken van mensen zoals die tot uitdrukking komen in hun unieke activiteiten, interesses en meningen (activities, interests and opinions of AIO's in het Engels) wat betreft werk, vrije tijd en aankopen. Reclamestrategen die beschrijvingen van groepen consumenten wilden hebben, hebben deze techniek ontwikkeld om zo effectiever te kunnen adverteren. Het onderliggende idee is dat kennis van de levensstijl van consumenten, in tegenstelling tot louter demografische kenmerken, de richting aanwijst voor marktonderzoek. Veel bedrijven gebruiken psychografische kenmerken als instrument om de marktonderzoek te bewerken.

Levensstijlvragen meten de unieke levenswijze van consumenten. Met deze vragen kun je onderscheid maken tussen bijvoorbeeld zware en lichte gebruikers van een product, vaste klanten en onregelmatige klanten of gebruikers van mediadragers en niet-gebruikers. Met deze vragen kun te vaststellen in hoeverre iemand prijsbewust of modebewust is, graag meningen verkondigt, een sportfanaat is, op kinderen of op het gezin gericht, of een optimist in financiële zin. (...)
Elke respondent geeft aan in hoeverre hij het eens of oneens is met de Likert-achtige categorieën. Bij sommige toepassingen bevat de vragenlijst een lange lijst met verschillende levensstijlvragen die variëren van zeer algemene beschrijvingen van de AIO's van de persoon in kwestie tot zeer speotieke uitspraken over bepaalde producten, merken, diensten of andere dingen die de marktonderzoeker interesseren. Idealiter gebruik je meer dan één uitspraak voor elke levensstijldimensie. De antwoorden van de respondenten op de met elkaar samenhangende vragen worden gewoonlijk bil elkaar opgeteld of gemiddeld. Vervolgens krijgt elke respondent één score op elke levensstijldimensie.

Bron: Marktonderzoek, Patrick De Pelsmacker & Patrick Van Kenhove

Likertschalen zijn schalen met een x aantal schaalpunten waarvan de respondent één positie moet kiezen om in een bepaalde mate wel of niet in te stemmen met een gegeven stelling. De schaal begint bij een uiterste en eindigt, na een x aantal schaalpunten die in bepaalde mate op- of aflopen, bij het tegenovergestelde uiterste. De schaalpunten kunnen een tekstueel label bevatten; alleen een cijfer bij een schaalpunt wordt in dit onderzoek niet als label beschouwd. Zowel de uitersten als de tussenposities kunnen door de respondent als antwoord gekozen worden.

Likertschalen bevatten een bepaalde informatieload (in de vorm van het aantal schaalpunten of het aantal labels) die de respondent tot zich moet nemen. Veel gebruikte schaallengtes zijn 5- en 7-punts Likertschalen, maar ook kortere of langere schalen zijn in omloop. Omdat er grenzen bestaan aan de hoeveelheid informatie die een mens tegelijkertijd kan opslaan, zal niet elke Likertschaal even goed worden opgenomen in het geheugen. Er zijn aanwijzingen uit experimenten op basis van de meettheorie dat men voor de meeste psychometrische constructen (zoals attitude) geen zinnig onderscheid meer kan maken tussen meer dan vijf antwoordopties. Beschikbaar wetenschappelijk onderzoek naar Likertschalen is tevens vooral benaderd vanuit de statistiek en niet vanuit de informatiekunde. Er is niet eenduidig bekend wat de meest ideale Likertschaal is om de informatie-overload zo minimaal mogelijk te maken of zelfs helemaal te voorkomen.


Bron: De meest ideale Likertschaal, Nynke Heussen (pdf)

Likertschaal

De likertschaal is een doorgaans schriftelijke methode om moeilijk te kwantificeren gegevens toch te kunnen ondervragen en te kunnen behandelen op intervalmeetniveau. De schaal is vernoemd naar Rensis Likert, die de schaal voor het eerst in 1932 gebruikte. Het gebruik van likertschalen is vooral in de psychologie en sociale wetenschappen nog steeds erg populair.

Aan de respondent wordt gevraagd de mate van instemming met een bepaalde uitspraak aan te geven door middel van een meerkeuze antwoordmodel. De extremen van het antwoordmodel geven de mate van instemming met, dan wel afwijzing van, de uitspraak aan. Veel gebruikte extremen zijn "volledig mee eens" en "volledig mee oneens", hoewel ook andere varianten tot de mogelijkheden behoren.

Veel gebruikte schaallengten zijn 5- en 7-puntslikertschalen, maar ook langere schalen worden soms gebruikt. Wel zijn er aanwijzingen uit experimenten op basis van de meettheorie dat mensen over het algemeen voor de meeste psychometrische constructen geen zinnig onderscheid tussen meer dan 5 verschillende antwoordcategorieën maken

Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Likertschaal

Wat is de definitie van een Likert-schaal?

Om de Likert-beoordelingsschaal te begrijpen, moet u eerst weten wat een enquêteschaal is.

Een enquêteschaal staat voor een set (numerieke of uitgeschreven) antwoordopties die een aantal meningen over een onderwerp weergeven. Een dergelijke schaal is altijd onderdeel van een gesloten vraag (een vraag waarbij de antwoorden al voor de respondent zijn ingevuld).

Dus wat is een enquêtevraag met een Likert-schaal? Dat is een vraag waarbij gebruik wordt gemaakt van een schaal met 5 of 7 punten, van het ene uiterste tot het andere. Het wordt ook wel een tevredenheidsschaal of tevredenheidsenquête genoemd. Een Likert-enquêtevraag bevat vaak ook een gemiddelde of neutrale optie. De schaalverdeling van de enquête loopt bijvoorbeeld in een 5 puntsschaal van nooit tot altijd of van eens tot oneens.

Likert-schalen (genoemd naar de uitvinder hiervan, de Amerikaanse socioloog Rensis Likert) zijn erg populair omdat ze één van de meest betrouwbare manieren zijn om meningen, gezichtspunten en gedrag te meten.

Vergeleken met binaire vragen, die maar twee antwoordopties hebben, krijgt u met Likert-vragen gedetailleerdere feedback over uw product. Zo kunt u vragen of uw product alleen maar ‘goed genoeg’ of (hopelijk) ‘uitmuntend’ was. Deze vragen kunnen duidelijk maken of werknemers 'zeer tevreden', 'enigszins ontevreden', of misschien alleen neutraal waren over een recent bedrijfsuitje.

Met deze methode kunnen respondenten een genuanceerdere mening geven. Na uw Likert-schaal analyse kunt u de feedback beter interpreteren. Daarnaast ziet u precies op welke gebieden u uw dienst of product nog verder kunt verbeteren.

Bron: Wat is een Likert-schaal?

Likert Scale vragen

Likert schaalvragendefinitie

Een Likert-schaal is een schaal die vaak wordt gebruikt in enquêtes en onderzoek. Over het algemeen krijgt de respondent een verklaring en wordt zijn / haar niveau van overeenstemming met de verklaring gevraagd door een punt op de schaal te selecteren. Aan deze punten zijn vaak verbale verklaringen of cijfers gehecht. De schaal moet worden uitgebalanceerd tussen positieve en negatieve opties voor overeenkomsten. Net als Thurstone of Guttman Scaling is Likert Scaling een eendimensionale schaalmethode.

Bij het beantwoorden van een Likert-vragenlijst specificeren respondenten hun mate van overeenstemming of onenigheid over een symmetrische, niet-eens, niet-akkoord schaal voor een reeks uitspraken. Het bereik geeft dus de intensiteit van hun gevoelens voor een bepaald item weer.

Een Likert-item is eenvoudigweg een verklaring dat de respondent wordt gevraagd te evalueren door het een kwantitatieve waarde te geven voor elke soort subjectieve of objectieve dimensie, waarbij een mate van overeenstemming / onenigheid de meest gebruikte dimensie is. Goed ontworpen Likert-items vertonen zowel "symmetrie" als "balans". Symmetrie betekent dat ze gelijke aantallen positieve en negatieve posities bevatten waarvan de respectievelijke afstanden van elkaar tweezijdig symmetrisch zijn ten opzichte van de "neutrale" / nulwaarde (ongeacht of die waarde als een kandidaat wordt gepresenteerd). Saldo betekent dat de afstand tussen elke kandidaatwaarde hetzelfde is, waardoor kwantitatieve vergelijkingen zoals middeling geldig zijn voor items die meer dan twee kandidaat-waarden bevatten.

De term wordt vaak door elkaar gebruikt met een beoordelingsschaal, ook al zijn deze twee niet synoniem. Een Likert-schaal is een soort beoordelingsschaal, ze stellen iemand in staat om attitudes te rangschikken, maar niet om het verschil tussen attitudes te meten.

Bron: https://help.surveyanyplace.com/nl/support/solutions/articles/35000041593-likert-scale-vragen

De Likertschaal is een veelgebruikte manier van het vragen naar attitudes en meningen van respondenten (Likert scale, nd). Likert (1932) heeft deze ooit ontworpen om invulling te geven aan de wens om aspecten van persoonlijkheids- en karaktereigenschappen (‘traits of personality and character’) meetbaar te krijgen. De meest gebruikte vorm is in Nederland een vijfpuntsschaal (Brinkman, 2014), maar ook een zevenpuntsschaal komt voor. Een standaard antwoordschaling kent equidistantie ( Likert, 1932; Schriemer, 2014). Equidistantie is een begrip ontleent uit de geografie en betekent ‘gelijke afstanden’. Dat houdt in dit geval in dat de afstand tussen ‘1’ en ‘2’ even groot is als de afstand tussen ‘2’ en ‘3’, enzovoorts.

Bron: http://hethikkendeheksje.nl/likertschaal-ordinaal-of-intervalgeschaald/

Likert-schaal: wat is het en hoe te gebruiken?

Een Likert-schaal is een close-end, gedwongen keuze-schaal die wordt gebruikt in een vragenlijst die een reeks antwoorden biedt die van het ene uiterste naar het andere gaan. Een schaal kan bijvoorbeeld vijf keuzes hebben die aan de ene kant beginnen met 'helemaal mee eens' en aan de andere kant eindigen met 'helemaal niet mee eens', met minder extreme keuzes in de middelste drie punten. Likert-schalen worden veel gebruikt in psychologie en ander sociaalwetenschappelijk onderzoek.

Bron: https://www.greelane.com/nl/science-tech-math/sociale-wetenschappen/likert-scale-4685788

De Likertschaal kan worden gebruikt in bijna elke situatie waarin u een waarderingsschaal wilt gebruiken om informatie te krijgen over het gedrag en de gevoelens van klanten.

Er is geen vuistregel bij de keuze van de te gebruiken schaal, hoewel u ervoor moet zorgen dat uw keuzes uitgebreid genoeg zijn en voldoende details aan de respondenten geven.

Daarnaast is het belangrijk om te onthouden dat er verschillende manieren zijn om de Likertschaal te presenteren (via emojis, tekstopties, beoordelingen) en verschillende puntensystemen.
De punten op de Likertschaal:

Er worden geen passende eisen gesteld aan de keuze van het aantal opties, of “punten” die een Likert-vraag moet bevatten.

In het algemeen is het het beste om uitgebreid te zijn en voldoende mogelijkheden te bieden voor respondenten om een accuraat antwoord te geven, maar niet zo veel dat ze zich overweldigd voelen.

Bron: https://www.efficy.com/nl/likertschaal/