De Amerikanen Paul Hersey en Ken Blanchard hebben een model van situtioneel leiding geven ontwikkeld, waarin de mate van sturing, die managers aan medewerkers geven (taakgericht: instructie) en de mate van ondersteuning die zij geven (relatiegericht gedrag: luisteren, aanmoedigen, voorwaarden scheppen) de twee invalshoeken zijn.
Door een onderscheid te maken tussen veel en weinig sturing, respectievelijk veel en weinig ondersteuning, ontstaan vier stijlen van leiding geven.
Hersey en Blanchard beweren nu, dat de situatie waarin managers verkeren, bepaalt welke stijl effectief is. De omgeving van e manager oefent een belangrijke invloed hierop uit. Hieronder wordt onder andere verstaan: de wisselwerking tussen de manager en zijn medewerkers, zijn superieuren, zijn collega's, de organisatie in haar geheel, de eisen die het werk stelt en de beperkingen die de beschikbare tijd oplegt. De relatie tussen de manager en zijn medewerkers is van doorslaggevende aard. De manager moet veel tijd en aandacht besteden aan zijn medewerkers en hij moet inschatten wat hun competentieniveau is. Onder competentie wordt verstaan: de mate waarin de medewerker bereid en in staat is om een specifieke taak te vervullen. Bereidheid heeft te maken met zelfvertrouwen, de toewijding en de motivatie waarvan iemand blijk geeft wanneer hij een specifieke taak of activiteit vervult. Bekwaamheid is de kennis, de ervaring en de vaardigheid waarvan een individu of een groep blijk geeft wanneer hij met een specifieke taak of activiteit bezig is. Hersey en Blanchard onderscheiden vier niveaus van competentie:
- C1: onbekwaam en niet bereid
- C2: onbekwaam maar bereid
- C3: bekwaam maar niet bereid
- C4: bekwaam en bereid
Het volgende model van situationeel leiding geven ontstaat nu.
In kwandrant 1 is een stijl weergegeven, die gebaseerd is op weinig ondersteuning en veel sturing. Instructie staat centraal. De medewerkers zijn onbekwaam en iet bereid of onzeker (C1). Stijl 2 wordt getypeerd door veel ondersteuning en veel sturing. Deze stijl is effectief, wanneer medewerkers onbekwaam zijn, maar wel bereid of gemotiveerd (C2). In dit geval is overtuigen op zijn plaats. Men moet besluiten toelichten en de gelegenheid geven tot het stellen van vragen. Stijl 3 houdt in: veel ondersteuning en weinig sturing. De medewerkers zijn bekwaam maar niet bereid of onzeker (C3). Overleg is de meest effectieve aanpak hierbij. Men oppert als manager denkbeelden bij de medewerkers en helpt hen om besluiten te nemen. De vierde stijl (weinig ondersteuning en weinig sturing) wordt toegepast indien medewerkers bekwaam en bereid zijn of gemotiveerd (C4). Delegeren is hierbij de meest effectieve stijl van leidinggeven onder alle omstandigheden. Men draagt de verantwoordelijkheid voor beslissingen en hun uitvoering aan de medewerkers over.
De mate waarin het gedrag van de leider aansluit bij de vereisten van een bepaalde situatie wordt aangeduid met de stijlgeschiktheid. Iemand die een zeer beperkt stijlgebied heeft, en daarmede een gering aanpassingsvermogen, kan in bepaalde situaties gedurende lange tijd zeer effectief zijn. Maar als de situatie zich wijzigt, kan hij zijn stijl nagenoeg niet aanpassen. Dit betekent overigens niet, dat managers die over een breed scala van stijlen beschikken, altijd op de meest effectieve wijze leiding geven. Stijl en situatie moeten bij elkaar passen.
Bron: Compendium Management Non-Profit Organisaties, A.L.J. Stoffels, G.J.C. Roozendaal, E. Geskes, J.M. Clement
Patterns are a symptom, not a cause, and there is seldom only one cause.
Esther Derby
Creating an Effective Management System
Integrating Policy Deployment, TWI, and Kata
Patrick Graupp Skip Steward
Bij Bol.com
95% of changes made by management…make no improvement.
Peter Scholtes
The TWI Workbook
Essential Skills for Supervisors
Patrick Graupp, Robert Wrona
Bij Bol.com | Managementboek
Alle leren begint met één simpele constatering: ik weet het niet.
Manon Ruijters
Het klassenmodel beschrijft de statische structuur van een systeem door middel van beschrijvingen van de objecten in het systeem:
- Welke objecten
- Welke informatie bevatten ze
- Hoe zijn ze gerelateerd; verbanden tussen objecten
Een object is een ding, concept of abstractie met een identiteit dat betekenis heeft voor de toepassing onder beschouwing (het systeem).
Alle objecten hebben een identiteit en zijn te onderscheiden op basis van hun identiteit. Het gevolg hiervan is dat objecten dezelfde beschrijvende eigenschappen kunnen hebben. 2 appels kunnen dezelfde eigenschappen hebben (rood, rond, zoet) maar toch zijn het 2 verschillende objecten (identiteit is ongelijk).
Een klasse beschrijft een groep van gelijksoortige objecten. Een object is een instantie van een klasse. Elk object heeft dezelfde soort eigenschappen, maar de waarden van de eigenschappen kunnen verschillen.
De klasse van een object is een impliciete eigenschap van het object: objecten 'weten' tot welke klasse ze behoren.
Objecten hebben meestal een boel vaste eigenschappen. Sommige ervan zijn belangrijk voor het systeem.
Een attribuut is een (benoemde) eigenschap van een object die een waarde beschrijft voor het object.
Een attribuut heeft een waarde voor een object. Attributen worden gedefinieerd in de klasse door middel van een naam; eventueel ook een datatype.
Attributen worden gebruikt om eigenschappen te beschrijven; geen verbanden tussen objecten (relaties).
Verschil object & klasse
- Een klasse is een veralgemening van gelijksoortige objecten.
- Klassen laten toe om objecten te classificeren;
- Een klasse heeft een extensie en een intentie
Extensie
Verzameling van mogelijke instanties
Intentie
Eigenschappen, gemeenschappelijk aan alle instanties
Of een 'koe' een klasse is of een object (of beide), hangt af van het domein en de toepassing.
Objecten in de werkelijkheid vertonen 'gedrag' (om informatie te verstrekken aan andere objecten, om iets te doen).
Een operatie is een functie of een procedure die kan worden toegepast op of door objecten.
Elke operatie wordt toegepast op of door een object (de 'open'-operatie wordt toegepast op een Window-object). Alle objecten van een klasse hebben dezelfde operaties (bijv. alle Window-objecten hebben de operaties open, move, resize, hide & close). Operaties worden gedefinieerd in de klasse.
In de werkelijkheid zijn er verbanden tussen objecten. Deze verbanden worden gemodelleerd op klasse-niveau. Verbanden tussen klassen worden associaties genoemd.
Bron: Het klasenmodel, Vrije Universiteit Brusse
Ik kwam vandaag voor het eerst in aanraking met de vijf principes van instructioneel ontwerp van M. David Merrill, zoals beschreven in het artikel First principles of Instruction (pdf).
Wilfred Rubens geeft op zijn blogpost een overzicht van deze vijf principes die bruikbaar zijn als voorschrijvende principes voor het formuleren van effectieve instructies:
-
Leren wordt bevorderd als lerenden worden betrokken in het oplossen van realistische problemen.
-
Leren wordt bevorderd als bestaande voorkennis wordt geactiveerd als basis van nieuwe kennis.
-
Leren wordt bevorderd als nieuwe kennis wordt gedemonstreerd aan de lerende.
-
Leren wordt bevorderd als nieuwe kennis wordt toegepast door de lerende.
-
Leren wordt bevorderd als nieuwe kennis wordt geïntegreerd in de dagelijkse praktijk van de lerende.
Bron: Leren met behulp van ICT en Merrill’s First Principles of Instruction, Wilfred Rubens (17 januari 2017)
In zijn masterthesis Verschillende typen kennis en generieke vaardigheden die nodig zijn op de werkplek beschrijft R. van Dijk de vier elementen van kennis volgens Beatrice van der Heijden
Volgens Van der Heijden (2000) is kennis in vier elementen onder te verdelen, namelijk:
(1) Declaratieve kennis;
(2) Procedurele kennis;
(3) Conditionele kennis;
(4) Metacognitie kennis.
(...)
De vier verschillende typen kennis worden hieronder uitgelegd.
Ad (1) Declaratieve kennis
Declaratieve kennis, ook wel expliciete of theoretische kennis genoemd, is kennis die universeel, formeel, abstract en niet contextgebonden is. Declaratieve kennis is bewust toegankelijk. Bij declaratieve kennis kan een onderscheid worden gemaakt tussen episodische en semantische declaratieve kennis. Episodische declaratieve kennis is de kennis over specifieke gebeurtenissen. Semantische kennis is feitenkennis.
Ad (2) Procedurele kennis
Procedurele kennis is de kennis over gewoonten, vertrouwde handelingen en ongeschreven regels. Deze kennis is vaak impliciet of intuïtief. Procedurele kennis is kennis over wat studenten moeten doen: handelingen. Het opvolgen van procedures en principes leidt tot het verwerven van generieke vaardigheden. Er wordt van generieke vaardigheden gesproken als iemand de handelingen op doelgerichte wijze weet te hanteren.
Ad (3) Conditionele kennis
Conditionele kennis is weten in welke situatie je bepaalde kennis en vaardigheden gebruiken. Het is die kennis die studenten hebben over de inzetbaarheid van cognitieve strategieën in verschillende situaties.
Ad (4) Metacognitieve kennis
Metacognitieve kennis omvat het bewustzijn over hoe je zelf denkt, het kunnen inschatten van je eigen sterktes en zwaktes en weten welke strategieën je kunt gebruiken om taken op te lossen. Metacognitieve kennis is nauw verbonden met het begrip zelfregulatie. Zelfregulatie verwijst naar de mate waarin studenten metacognitief, motivationeel en gedragsmatig actief betrokken zijn in hun eigen leerproces. De motivationele component heeft betrekking op de intrinsieke leermotivatie. De gedragsmatige component omvat het uitkiezen en organiseren van leeromgevingen die het leren efficiënter maken.
Bron: Verschillende typen kennis en generieke vaardigheden die nodig zijn op de werkplek - Masterthesis Onderwijskunde, Universiteit Utrecht, 2011; R. van Dijk
The capacity to learn is a gift, the ability to learn is a skill, the willingness to learn is a choice.
Brian Herbert
