De Amerikaanse Robert Blake en Jane Mouton zijn op grond van onderzoek tot de conclusies gekomen, dat het gedrag van de leider vanuit twee criteria kan worden bezien, namelijk:
-
De mate waarin hij/zij gericht is op de productie (taakgerichtheid).
-
De mate waarin de relatie overweegt, de doorslag geeft (relatiegerichtheid).
Dit gedrag valt waar te nemen aan een aantal facetten of hoofdelementen. Deze facetten zijn:
-
Beslissingen.
-
Overtuigingen.
-
Conflicten.
-
Emoties.
-
Arbeidsinspanning.
Aan de wijze waarop bijvoorbeeld iemand tot een besluit komt, is de mate van resultaatgerichtheid versus de mate van relatiegerichtheid op te maken. Blake en Mouton hebben dit in een diagram tot uitrdukking gebracht. Zij noemen dit het leiderschapsdiagram of 'managerial grid'. Bijgaande figuur dient ter verduidelijking. Alhoewel er, door de indeling in 9 x 9 = 81 vakken, in principe 81 verschillende leiderschapsstijlen mogelijk zijn, is slechts een aantal basisstlijlen te beschrijven en duidelijk van elkaar te onderscheiden.
De basisstijlen zijn:
-
1.1 Er is een geringe zorg voor zowel de productie als voor de mensen. Het is een verarmde stijl. De Engelsen noemen het 'impoverished'.
-
9.1 Er is een maximale zorg voor de productie en een minimale zorg voor de mens. Er wordt veel gebruik gemaakt van gezagsuitoefening en disciplinaire dwang. In de Angelsaksische literatuur wordt van 'task management' gesproken.
-
1.9 Er is een geringe zorg voor productie, maar er wordt maximaal aandacht besteed aan goede verhoudingen. De term 'country club management' zegt in dit verband voldoende. Er heerst een soort gezellige sociëteitssfeer.
-
5.5 Dit is een compromisstijl. Hij is te vergelijken met het bewandelen van de gulden middenweg: 'middle of the road'.
-
9.9 De stijl is doelgericht. Er worden door participatie en grote betrokkenheid hoogwaardige resultaten nagestreefd. Het is teammanagement.
Â