- Variatiebreedte
- Interkwartielafstand
- Gemiddelde afwijking
- Variantie
- Standaardafwijking
Centrummaten geven het centrum aan waaromheen de scores op een variabele gegroepeerd liggen. Als we zo'n maat kennen, weten we slechts gedeeltelijk hoe de verdeling van de scores er uitziet. Wat we nog missen is een maat voor de variabiliteit. Het maakt een groot verschil of de scores dicht bij elkaar liggen (weinig variatie vertonen) of juist niet. Liggen de scores allemaal dicht bij elkaar rond het centrum, dan is de spreiding over de schaal klein. Liggen ze allemaal ver uit elkaar, en liggen ze dus ver van het centrum af, dan is de spreiding groot.
Spreidingsmaten geven aan hoever scores van het centrum afliggen. Ze geven daarmee tevens een indicatie voor de grootte van de verschillen tussen de scores: de al eerder genoemde variabiliteit.
Soms geeft een centrummaat te weinig informatie. Zo levert het gemiddelde aantal dagen ziekteverzuim niet voldoende informatie op over de spreiding van het ziekteverzuim. Een organisatie wil bijvoorbeeld weten tussen welke uitersten het ziekteverzuim zich bevindt, wat het minimum aantal ziektedagen is en wat het maximum, en hoe vaak beide voorkomen. Voor deze situaties is een spreidingsmaat beter geschikt, omdat dit antwoord geeft op de vraag hoe de waarnemingen ten opzichte van elkaar, met andere woorden hoe de scores in de variabele zijn verdeeld.
De eenvoudigste manier om met behulp van één getal de spreiding van een kenmerk weer te geven, is het aangeven van de variatiebreedte. Dat is simpelweg het verschil tussen het minimum- en de maximumscore. (...)
Een andere spreidingsmaat is de interkwartielafstand, de spreiding van waarnemingen als je de buitenste 25 procent aan twee kanten van de verdeling weglaat. (...)
Als je werkt met variabelen vanaf een interval-, en rationiveau, continue variabelen dus, dan kun je als spreidingsmaat de variantie gebruiken, o de afgeleide daarvan, de standaardafwijking.
Wat is de variantie? Dat is niet simpel te zeggen: de gemiddelde gekwadrateerde afwijking van het gemiddelde. Vergeet dat maar weer snel! Eigenlijk geef je met deze maat aan hoe de waarnemingen rondom het gemiddelde verspreid liggen.
Bron: