Erik Deen en Mariël Rondeel beschrijven in hun boek Opleidingskunde - leren in het werk, rond het werk, voor het werk een aantal werkvormen afgestemd op het leren van specifieke vaardigheden:
Leren van verschillende types vaardigheden
Een bekwaamheid is een combinatie van kennis, vaardigheden en houding nodig om effectief te handelen in een kenmerkende praktijksituatie. Het is zinvol de vaardigheden binnen een bekwaamheid te duiden in termen van reproductief of productief zodat de ontwerper daar bij de keuze van leerinterventies rekening mee kan houden.
We delen de vaardigheden vervolgens in vier domeinen in: cognitief, psychomotorisch, reactief, interactief. In [de onderstaande tabel] geven we bij elk van die vaardigheden suggesties om het leren ervan te ondersteunen.
Het grootste onderscheid is het onderscheid tussen de werkvormen die je kiest voor reproductieve of productieve vaardigheden. Bij reproductieve vaardigheden (vaste procedures en routines) is een werkvorm die voordoet, aanbiedt en voorschrijft het meest effectief. Voor productieve vaardigheden zoekt de ontwerper het liefst werkvormen waarin zelf ontdekken en feedback ontvangen, de ruimte krijgen.
|
Werkvormen bij reproductieve vaardigheden Toepassen procedures |
Werkvormen bij productieve vaardigheden Toepassen principes + strategieën |
|
|
Cognitieve vaardigheden Intellectuele vaardigheden zoals analyseren, besluitvorming, logisch denken
|
- YouTube-instructievideo bekijken - Zelfstudie of klassikale instructie - Verwerkingsopdrachten - E-learning volgen (met toetsing) |
- Uitvoeren onderzoeksproject in het werk - Samenwerken met expert aan lastige klussen - Werken aan oplossingen voor nieuwe vraagstukken met op achtergrond mentor, coach, - Working out loud (hardop , zeggen of delen op social media wat je doet) - Whatsapp-groep, Yammer,... - Casuïstiek, simulaties, game - Blog, artikel, paper schrijven - Presentatie geven - Workshop verzorgen |
|
Psychomotorische vaardigheden Lichamelijke vaardigheden zoals timmeren, opereren, besturen van bus, boetseren |
- Routinewerk doen geleerd volgens instructie: voordoen, nadoen, en feedback krijgen - Leren via job aids / help-functies - YouTube-instructievideo bekijken - Training / skills lab voor het inslijpen van de vaardigheid |
- Video-opnames van eigen werk bekijken (eventueel met expert) - Meester-gezel-koppels vormen - Steeds lastiger klussen doen - Training / skills lab voor het ontdekken van de eigen aanpak - Virtual Reality / simulaties |
|
Reactieve vaardigheden Reageren op mensen, gebeurtenissen: gevoelens, houding, mening, zelfbeheersing |
- Zelfbeoordeling aan de hand van checklists over bijvoorbeeld vereiste beroepshouding - YouTube-instructievideo bekijken |
- Deelnemen aan intervisie - Coaching |
|
Interactieve vaardigheden Interpersoonlijke vaardigheden zoals communiceren en samenwerken |
- Observeren van anderen en vervolgens nabespreken aan de hand van checklist - (Online) Rollenspel gericht op juiste uitvoering vaardigheid - Werkbegeleiding - Coaching on the job |
- Observeren van anderen en vervolgens nabespreken - Participeren in groepsdiscussie - Meedoen in project - Video interactie-analyse - (online) Rollenspel - Interviewen van experts, vakgenoten, collega's - Coaching |
Bron: Opleidingskunde - leren in het werk, rond het werk, voor het werk, Erik Deen & Mariël Rondeel