In Intermediair worden in het artikel "Verknipt door geld" drie belangrijke psychologische mechanismen benoemd die verklaren waarom mensen irrationeel omgaan met geld:
-
Time discounting (tijdpreferentie): mensen ontvangen veel liever 1 euro direct dan 2 euro over een jaar. De neiging om geld op termijn veel minder serieus te nemen dan geld dat je direct kunt uitgeven of moet betalen, verklaart de afkeer van veel mensen voor het direct - via een uurtarief - betalen voor het advies van een tussenpersoon (en dus niet 'verstopt' via een provisiestructuur).
-
Mental accounting: de inkomsten en uitgaven staan in ons hoofd niet op één financiële rekening, maar op als het ware verschillende mentale geldpotjes, waarbij we het ene potje (bijv. die van onze dagelijkse boodschappen) veel serieuzer nemen dan het andere (hypotheekkosten): "De reusachtige bedragen die met (onze) hypotheek of levensverzekering te maken hebben, nemen (we) waar als een soort Monopoly-geld." Voor de kosten voor een financiële advies die verpakt zijn in het totaal van de hypotheek of het pensioen, geldt dat deze 'psychologisch verdwijnen', terwijl een factuur voor een advies, in ons hoofd beland in het geldpotje voor de dagelijkse boodschappen en daar allerlei alarmbellen laat rinkelen.
-
Loss aversion (verliesaversie): verlies komt bij mensen gemiddeld twee tot tweeënhalf keer zo hard aan als winst. Het verdriet van een briefje van 50 euro is twee keer zo groot als de vreugde bij het onverwacht vinden van zo'n biljet. Op grond van dit irrationele psychologische mechanisme verzekeren mensen zich vaak (te) goed tegen allerlei risico's. Verliesaversie verschilt van mens tot mens: geslaagde ondernemers durven risico's te nemen en hun verlies te nemen. Gierigaards hebben juist een boven gemiddelde verliesaversie.
Bron: Intermediair (13), 1 april 2011