.jpg)
'Echte' competeties bestaan uit persoonlijkheidskenmerken, kennis en vaardigheden die succesvol functioneren voorspellen. Succesvol wil zeggen een bijdrage leverend aan de organisatiedoelstellingen. Wat is nu eigenlijk 'competent'?
Competentie
Het woord 'competentie' vindt zijn oorsprong in het Latijn: competentie, wat betekend: bevoegd tot oordelen, recht van spreken. Daaruit volgde het Franse compétent, wat betekent: bevoegd, bekwaam. Het Nederlandse woord competent betekent ook: bevoegd, bekwaam.
Om tot competentie te komen is in eerste instantie aanleg nodig. Zodra die aanleg wordt herkend, is sprake van 'talent'. Als dit talent wordt ingezet ten behoeve van het succesvol vervullen van een taak is sprake van 'competent'. Bij 'competentie' is sprake van verschillende niveaus: persoonlijkheid, kennis en vaardigheden.
(...)
Twee soorten competenties
Om het competentiebegrip gemakkelijk herkenbaar en hanteerbaar te maken worden verschillende indelingen gebruikt. Een vaak gebruikte indeling is die waarbij gemakkelijk zichtbare competenties worden onderscheiden van minder zichtbare competenties.
- De gemakkelijk zichtbare competenties spelen op het niveau van kennis en vaardigheden en worden ook wel 'essentiële' competenties genoemd.
- Daarnaast kennen we de 'differentiërende' competenties. Deze zijn niet zo gemakkelijk herkenbaar, omdat ze iemands persoonlijkheid vormen. Zij bepalen voor een groot deel hoe iemand zijn kennis en vaardigheden inzet.
- Kennis: daarbij gaat het om informatie, die bewust, toegankelijk en georganiseerd is, en die wordt gebruikt bij het denken. Denk aan: gegevens, feiten, interferenties, conclusies, concepten, modellen, theorieën en relaties. Kennis wordt vergaard middels ervaring, studie of onderzoek.
- Vaardigheden: daarbij gaat het om consistente, waarneembare gedragspatronen of conversatie, die iemand gebruikt om mentale of fysieke taken effectief uit te voeren en die leiden tot constante hoge kwaliteit. Denk aan: schrijfvaardig, spreekvaardig, besluitvaardig, enzovoort.
- Persoonlijkheid: of de persoonlijkheidscompetenties meer of minder toegankelijk zijn, varieert per persoon. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om houding, geloofsovertuigingen, opvattingen, aannames, mentale modellen, vooroordelen, motieven of zelfbeeld. Goede en systematische coaching kan helpen bij het verkrijgen van inzicht in de eigen persoonlijkheidskenmerken. Dit inzicht kan een belangrijke leidraad vormen bij de invulling van het werk- en levensperspectief