Univariate analyse

Beschrijvingen van telkens één variabele worden ook wel univariate analyses genoemd. (...) Univariate beschrijvingen kun je op veel manieren maken. Wij behandelen er drie:

1. Frequentieverdelingen van een kenmerk: aanduiding hoe vaak een categorie (van een kenmerk) voorkomt in relatie tot het totale aantal cases.

2. Grafieken (plaatjes) van een kenmerk.

3. Kengetallen: vereenvoudigde beschrijving (samenvatting) van kenmerken op grond van één bepaalde eigenschap.

Ad (1) Frequentieverdelingen

De meest voorkomende manier van presenteren van variabelen is door aan te geven hoe vaak bepaalde scores voorkomen. Dit kun je doen met behulp van een frequentietabel. (...) Een frequentieverdeling kan er heel eenvoudig uit zien wanneer alleen informatie wordt gegeven over het aantal waarnemingen per categorie. Je kunt ook iets meer informatiegeven door de percentages van het totaal te berekenen. Zo ontstaat een relatieve frequentietabel.

(...)

Ad (2) Grafieken van één variabele

Om een goed beeld van een kenmerk te krijgen, maken onderzoekers vaak gebruik van grafieken. De keuze om een grafiek te maken hangt af van twee zaken: van je doel (wat wil je van een kenmerk laten zien) en van het meetniveau van het kenmerk.

(...)

Ad (3) Kengetallen

Met een kengetal geef je een samenvatting van een kenmerk door één bepaalde eigenschap ervan te benadrukken. Dat kun je doen door naar het midden (het centrum) van een verdeling te kijken. Je kunt ook kijken naar de breedte waarover de waarnemingen zich uitstrekken, de spreiding van een variabele. Er zijn dus twee soorten kengetallen, te weten centrum- en spreidingsmaten.

Bivariate analyses

De basis van de onderzoeksresultaten ligt bij het beschrijven van de onderzochte kenmerken. [Dit kan] van telkens één variabele worden gedaan, maar het is ook mogelijk om een beschrijving van twee variabelen tegelijk te geven, zoals inkomens van mannen en vrouwen, jaarcijfers van verschillende afdelingen, opleidingsniveau van mensen in bepaalde inkomenscategorieën, te veel om op te noemen. Naast kruistabellen (het weergeven van twee frequentieverdelingen in één tabel) kun je ook grafieken van twee variabelen gebruiken. Kijk er wel mee uit! Vergelijkingen tussen twee kenmerken zijn niet erg waardevol als je ze niet kunt toetsen. Wat wordt daarmee bedoeld? Welnu, je test of je de uitkomst van je analyses op een steekproef mag generaliseren naar de populatie. Dat kan alleen als de gevonden verschillen niet op toeval berusten. Hoe zeker moet je daarvan zijn? De meeste onderzoekers willen ten minste 95% zeker zijn dat de resultaten niet toevallig zijn.

Bron: Wat is onderzoek? Praktijkboek methoden en technieken voor het hoger onderwijs, Nel Verhoeven